Podatnik ma prawo do obniżania stawek amortyzacyjnych dla wszystkich lub wybranych środków trwałych, wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Taka możliwość wynika z art. 22i ust. 5 updof i art. 16i ust. 5 updop. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Zmiana stawek amortyzacyjnych może zatem nastąpić zarówno w odniesieniu do środków trwałych wprowadzanych do ewidencji środków trwałych, jak i środków trwałych już amortyzowanych.
Co istotne, dając podatnikom możliwość obniżenia stawek amortyzacyjnych, ustawodawca nie uzależnił tego od zaistnienia jakichkolwiek okoliczności, tj. nie wskazał przyczyn, z powodu których stawka podstawowa mogłaby być obniżona i jakich środków trwałych to dotyczy. Nie określił również, do jakiej wysokości stawki z Wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych mogą być obniżone. Oznacza to, że podatnicy mogą sami zdecydować, do jakiej wysokości i co do których środków trwałych zastosują obniżone stawki amortyzacyjne.
Z interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 stycznia 2015 r., nr IBPBI/1/423-68/14/ZK wynika, że stawki amortyzacyjne mogą być obniżone do dowolnego poziomu, w tym nawet do 0%: „(…) Spółka może obniżyć stawki amortyzacyjne dla środków trwałych wykorzystywanych w działalności gospodarczej, od których dokonuje odpisów przy zastosowaniu tzw. metody liniowej. Stawki amortyzacyjne dotyczące tych środków mogą być obniżone nawet do poziomu 0%, przy czym wysokość obniżenia stawki dla danego środka trwałego jest dowolna i pozostaje w gestii podatnika (…)”.
Przykład
W marcu 2015 r. podatnik zakupił samochód ciężarowy i wprowadził go do ewidencji środków trwałych. Jego wartość początkową ustalił na kwotę: 250.080 zł. Stawka amortyzacyjna z Wykazu wynosi w tym przypadku 20%. Jednak z uwagi na zamiar rozliczenia straty podatkowej z lat ubiegłych, podatnik obniżył stawkę amortyzacyjną do 5%. Miesięczny odpis amortyzacyjny od kwietnia 2015 r. wynosi: (250.080 zł × 5%) : 12 m-cy = 1.042 zł.
Konsekwencje stosowania odmiennych zasad amortyzacji:
Prawo bilansowe nie stanowi wprost o możliwości stosowania stawek podatkowych dla celów bilansowych. Jeżeli jednak stosowana dla celów podatkowych metoda i stawka amortyzacji odzwierciedla zarazem proces zużywania się danego składnika majątku w określonym okresie jego ekonomicznej użyteczności, to nie ma przeszkód, by dla celów bilansowych dokonywać odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych tego środka trwałego równolegle do amortyzacji podatkowej. Jeśli jednak przebieg amortyzacji podatkowej w czasie nie oddaje istoty faktycznego zużywania się danego środka trwałego w określonym okresie jego ekonomicznej użyteczności, wówczas amortyzacja dla celów bilansowych powinna przebiegać w sposób niezależny od podatkowej.
Efektem odmiennego sposobu ustalania odpisów amortyzacyjnych dla celów podatkowych i bilansowych jest wystąpienie różnicy przejściowej pomiędzy wykazywaną w księgach rachunkowych wartością środka trwałego a jego wartością podatkową. W związku z tym, w jednostkach będących podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, może zajść potrzeba utworzenia aktywów (jeśli amortyzacja bilansowa jest „szybsza” od podatkowej) lub rezerw (jeśli amortyzacja bilansowa jest „wolniejsza” od podatkowej) z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
za pomocą Zmiana stawek amortyzacyjnych w świetle prawa bilansowego i podatkowego – GOFIN.pl.