Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych od podatku wolna jest wartość świadczeń ponoszonych przez pracodawcę z tytułu zakwaterowania pracowników, z zastrzeżeniem ust. 14 – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł; zwolnienie ma zastosowanie do pracowników, których miejsce zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie korzysta z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy – ani przy obliczaniu miesięcznego dochodu, ani w zeznaniu rocznym.
Należy wskazać, że nie znowelizowano innego aktu prawnego, jakim jest rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W rezultacie mamy do czynienia z liczną grupą osób, którzy – jako podatnicy – korzystają ze zwolnienia, a – jako ubezpieczeni – płacą od wartości swojego zakwaterowania (do 500 zł miesięcznie) składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne; przekłada się to automatycznie na obowiązki pracodawcy jako płatnika – tak podatku dochodowego od osób fizycznych, jak też składek. Przy czym bardziej klarowna jest ta druga sytuacja: należy ustalić wartość świadczenia zgodnie z § 3 powołanego rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. i w całości uwzględnić w podstawie obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, a następnie – na ubezpieczenie zdrowotne.
Gdy miesięczna wartość świadczenia z tytułu zakwaterowania pracownika jest większa niż 500 zł, to nadwyżka ponad tę kwotę podlega i opodatkowaniu, i „oskładkowaniu”. Problem związany jest z wartością wolną od podatku (do 500 zł miesięcznie), a którą trzeba uwzględnić w podstawie obliczenia składek. W tym miejscu należy przywołać przepisy art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) oraz art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. Na mocy pierwszego z nich odliczenie od dochodu nie dotyczy tych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy. Analogiczna regulacja dotycząca zakazu zmniejszania zaliczek na podatek oraz rocznego podatku o część składki na ubezpieczenie zdrowotne (dotyczy tej części, w jakiej podstawę wymiaru stanowi dochód lub przychód zwolniony od podatku na podstawie ustawy). W efekcie część kwot składek nie jest neutralna podatkowo, ponieważ pracownik nie może ich odliczyć: od dochodu ani odpowiednio – od podatku.
Na koniec należy podkreślić, że omawiany problem nie dotyczy pokrycia przez pracodawcę kosztów noclegu w hotelu (lub innym obiekcie świadczącym usługi hotelarskie) pracowników w trakcie podróży służbowych, a także ryczałtu za nocleg. Są to bowiem należności za czas podróży służbowej pracowników, czyli są wolne od podatku (art. 21 ust. 1 pkt 16 lit. a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r.) oraz wyłączone z podstawy wymiaru składek (§ 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r.).
Jacek Budziszewski
Doradca podatkowy nr wpisu 11583
jacek.budziszewski@isp-modzelewski.pl
tel. (22) 517 30 60
za pomocą Kancelaria Podatkowa ISP Modzelewski – Kancelaria Podatkowa ISP Modzelewski.